Ở vùng biển miền Trung, cá mòi từng là món ăn dân dã, vô cùng quen thuộc. Hiện nay, loài cá bé nhỏ ấy đã trở thành đặc sản được săn lùng mỗi khi đến mùa.

Cá mòi quanh năm sống ở vùng cửa biển, nhưng chỉ đến cuối tháng hai, đầu tháng ba âm lịch, người dân mới háo hức ngóng mùa. Đây là thời điểm cá mòi đạt chất lượng ngon nhất, thịt ngọt, mềm, thơm và đặc biệt là có trứng béo bùi. Ngoài chính vụ tháng ba, còn có vụ phụ vào tháng chín, nhưng hương vị không thể sánh bằng. Cá mòi chỉ có trong tự nhiên, không thể nuôi được, nên người quê ví von đó là "lộc trời ban" cho người dân miền biển. 

Làm cá mòi là một nghệ thuật, không mổ dọc bụng như các loài cá thông thường, người làm phải khéo léo cắt một lát nhỏ phía dưới mang, moi mật và ruột ra, rửa sạch rồi khía quanh sườn cá. Làm không khéo sẽ vỡ mật, trứng tan, mất cả vị ngon lẫn thẩm mỹ. 

Cá mòi tuy nhỏ nhưng lại là nguyên liệu tuyệt vời để chế biến thành nhiều món ăn dân dã, đậm đà hương vị quê hương như kho tộ, nấu canh chua, làm gỏi, hấp gừng, làm mắm... Được ưa chuộng nhất vẫn là món cá mòi kho mềm với khế chua, dưa chua hoặc các loại rau gia vị. Để kho cá cho thật mềm xương, có thể đun liu riu 3-4 tiếng hoặc kho bằng trấu như cách người quê xưa vẫn làm. Món cá kho kiểu này có thể ăn cả tuần mà chẳng cần để tủ lạnh.

Những năm gần đây, cá mòi đã trở thành đặc sản được người thành phố ưa chuộng. Mỗi khi đến mùa, trên chợ mạng có nhiều địa chỉ bán cá mòi với giá khoảng 70.000 đồng/kg. 

Không chỉ là món ăn dân dã ngon miệng mà thịt cá mòi còn chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Trong khoảng 100g loại cá này sẽ có: Chất béo: 1,9 g; Protein: 17,9 g; Folate: 2.255 mg; Axit béo omega 3: 2.205 g; Calo: 152 đơn vị; Vitamin D3: 3,51 mg.

Đây là một trong những loại cá được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên mẹ bầu nên sử dụng trong suốt thai kỳ để bổ sung dinh dưỡng. Theo đó, cá mòi giàu canxi, protein, omega 3 rất tốt cho phụ nữ mang thai. Đồng thời, cá mòi cũng chứa hàm lượng thủy ngân thấp nên khá an toàn cho mẹ bầu. Tuy nhiên, mẹ cũng không nên ăn quá 2 phần cá mòi mỗi tuần (mỗi phần khoảng 170g) để tránh nhiễm độc thủy ngân.

Những tác dụng của các mòi đối với mẹ bầu: 

Hỗ trợ phát triển não bộ cho thai nhi

Cá mòi rất giàu acid béo omega-3, đặc biệt là DHA và EPA – hai thành phần không thể thiếu trong việc hình thành và phát triển não bộ, hệ thần kinh và thị giác của thai nhi. Một chế độ ăn có bổ sung cá mòi trong thai kỳ sẽ giúp trẻ có khả năng học tập, ghi nhớ và phản xạ tốt hơn sau này.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy việc tiêu thụ omega-3 thường xuyên giúp mẹ bầu giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh, cải thiện tâm trạng và tăng chất xám trong não – yếu tố liên quan đến trí nhớ và khả năng tư duy.

Tăng cường sức khỏe xương cho cả mẹ và bé

Cá mòi chứa hàm lượng canxi và vitamin D tự nhiên cao – hai dưỡng chất quan trọng giúp hình thành hệ xương chắc khỏe cho thai nhi, đồng thời ngăn ngừa loãng xương ở mẹ. Đặc biệt, lượng vitamin D từ cá mòi dễ hấp thu và hỗ trợ mẹ hấp thụ canxi hiệu quả hơn.

Thêm vào đó, cá mòi cũng cung cấp magie và protein, góp phần củng cố cấu trúc xương và cơ bắp, giúp mẹ bầu giảm nguy cơ đau nhức, mỏi lưng – các triệu chứng thường gặp trong thai kỳ.

Giảm viêm và chống stress oxy hóa

Mang thai là giai đoạn cơ thể người mẹ trải qua nhiều thay đổi lớn, dễ gặp tình trạng viêm nhẹ hoặc stress oxy hóa. Trong cá mòi có chứa EPA, DHA và selen – những chất có khả năng chống viêm, bảo vệ tế bào và chống lại các gốc tự do gây hại. Nhờ đó, mẹ bầu không chỉ tăng cường sức đề kháng mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm mạn tính và rối loạn nội tiết.

Tốt cho thị lực và ngăn ngừa các bệnh về mắtKhông chỉ hỗ trợ trí não, omega-3 trong cá mòi còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thị lực. Phụ nữ mang thai bổ sung đầy đủ omega-3 sẽ giúp ngăn ngừa hội chứng khô mắt, đồng thời bảo vệ mắt khỏi nguy cơ thoái hóa điểm vàng sau này. Thai nhi cũng sẽ nhận được lợi ích về thị giác ngay từ trong bụng mẹ.

Ổn định đường huyết, giảm nguy cơ đái tháo đường thai kỳ

Cá mòi giàu protein, magie và kẽm, những khoáng chất quan trọng giúp điều hòa đường huyết, hỗ trợ quá trình chuyển hóa glucose hiệu quả hơn. Việc bổ sung cá mòi thường xuyên, kết hợp với chế độ ăn lành mạnh, có thể giúp mẹ bầu giảm nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ – một biến chứng phổ biến và nguy hiểm trong thai kỳ.

An toàn, ít thủy ngân

Một ưu điểm lớn khiến cá mòi được đánh giá cao trong thực đơn cho mẹ bầu là hàm lượng thủy ngân cực thấp, thấp hơn nhiều so với các loài cá lớn như cá ngừ, cá kiếm. Điều này giúp mẹ bầu an tâm hơn khi bổ sung cá mòi thường xuyên mà không lo ảnh hưởng đến hệ thần kinh đang phát triển của thai nhi