Đa số trẻ nhỏ đều thích ăn vặt, nhất là các món đồ chứa nhiều đường như kem, bánh, kẹo… Thực tế, đồ ngọt cũng có những lợi ích nhất định với cơ thể, như tạo cảm giác sảng khoái để học tập, làm việc. Tuy nhiên, nếu dùng quá nhiều đường về lâu dài sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, nhất là với trẻ nhỏ. Theo đó, việc ăn ngọt kích thích não bộ hoạt động làm cơ thể hưng phấn trong giai đoạn ngắn, nhưng về lâu dài nhu cầu dung nạp đường mỗi ngày sẽ càng tăng thêm khiến trẻ khó bỏ.

Một vấn đề đáng cảnh báo hiện nay, đó là phụ huynh thường lấy đồ ngọt để dụ dỗ, làm phần thưởng cho trẻ, nhưng không mấy quan tâm đến thành phần dinh dưỡng cả các loại đồ ăn vặt, điều này nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ ăn đồ ngọt nhiều hậu quả đầu tiên là dễ bị sâu răng, về lâu dài có thể gây béo phì, suy dinh dưỡng, tiểu đường, mắc bệnh lý tim mạch. Đó là chưa kể, một số đồ ăn vặt còn rất khó phân biệt đâu là màu thực phẩm, đâu là chất bảo quản… nhất là những loại bánh kẹo giá rẻ, không rõ nguồn gốc.

Vậy làm sao để chiều được vị giác của trẻ, nhưng vẫn đảo bảo về dinh dưỡng cho trẻ phát triển? Dưới đây là một số gợi ý để phụ huynh thay đổi thói quen dùng đồ ngọt cho trẻ:

Lựa chọn sữa phù hợp cho trẻ

Sữa được chứng minh mang lại nhiều lợi ích với sức khỏe, vì thế ngay từ khi còn nhỏ hãy cho trẻ sử dụng sữa thường xuyên, khoa học và hợp lý. Khi lựa chọn sữa cho trẻ, tốt nhất nên chọn những loại sữa phù hợp với thể trạng và nhu cầu, vừa đảm bảo kích thích vị giác để trẻ thích uống sữa. Ví dụ như trẻ cần nhu cầu tăng cân, phát triển chiều cao, tốt cho tiêu hóa thì cần lựa chọn loại phù hợp với nhu cầu trên.

Đa số trẻ khi uống sữa vẫn thích dùng sữa có vị ngọt, để có thể đáp ứng 2 tiêu chí là vừa có vị ngọt, vừa có đầy đủ dinh dưỡng cho con phát triển thì sữa ít ngọt cũng là một gợi ý các mẹ cần tham khảo. Khi lựa chọn sữa ít đường cho trẻ, nên chọn loại có vị thanh mát, thậm chí có thể chọn thêm vị trái cây để kích thích vị giác, giúp trẻ hứng thú uống sữa hơn.

Hãy cho trẻ uống sữa ít đường có vị thanh mát để vừa phát triển toàn diện, vừa hạn chế dùng các loại đồ ngọt khác. Ảnh minh họa. 

Một vấn đề cũng rất quan trọng, đó là khi mua sữa cho trẻ, các mẹ cần lưu ý đến thương hiệu sữa, cũng như thành phần dinh dưỡng, hướng dẫn sử dụng và loại sữa phù hợp với từng lứa tuổi của con. Trường hợp trẻ đang trong giai đoạn cần giảm dùng đồ ngọt, bố mẹ chuyển sang sữa ít đường cũng nên kiên trì, tạo cảm giác hứng thú và đồng hành cùng con, để con có cảm giác yên tâm và vui vẻ khi uống sữa.

Cuối cùng, hãy cho con uống sữa một cách khoa học và hợp lý, tuyệt đối không lạm dùng cho trẻ uống sữa thay nước hay dùng quá nhiều các chế phẩm từ sữa. Thông thường một đơn vị ăn của sữa và chế phẩm sữa tương đương với 1 miếng phô mai có trọng lượng bằng 15g, 1 hộp sữa chua 100g, 1 cốc sữa dạng lỏng 100ml (sữa tươi, sữa tiệt trùng hoặc sữa bột pha).

Với trẻ 3-5 tuổi mỗi ngày nên sử dụng 4 đơn vị ăn sữa và chế phẩm sữa, tương đương 15g phô mai (1 miếng phô mai), 100ml sữa chua (1 hộp sữa chua) và 200ml sữa dạng lỏng (2 ly sữa nhỏ). Trẻ 6-7 tuổi mỗi ngày nên sử dụng 4,5 đơn vị ăn sữa và chế phẩm sữa, tương đương 15g phô mai (1 miếng phô mai), 100ml sữa chua (1 hộp sữa chua) và 250ml sữa dạng lỏng (2,5 ly sữa nhỏ).

Tạo thói quen dùng trái cây thay vì nước ngọt, trà sữa

So với các loại trái cây, nước ngọt, bánh kẹo hay trà sữa có vị ngọt và kích thích vị giác của trẻ hơn nhiều. Tuy nhiên, để trẻ không lạm dụng quá nhiều đồ ngọt từ các loại đường hóa học, đường tinh chế thì các mẹ nên lựa chọn trái cây để thỏa mãn cơm thèm ngọt của con.

Trái cây ngoài có vị ngọt tự nhiên, thỏa mãn cơn thèm ngọt của trẻ thì nó còn cung cấp nguồn dinh dưỡng dồi dào cho sức khỏe. Theo đó, trái cây giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất, cũng như cung cấp lượng nước dồi dào cho cơ thể, giúp tiêu hóa tốt hơn. Với trái cây, có thể giúp trẻ giảm ăn ngọt từ từ, theo lộ trình mà không ảnh hưởng đến trạng thái tâm lý, cũng như cơn nghiền đồ ngọt của trẻ.

Trẻ sử dụng các loại trái cây thay cho đồ ngọt là tốt nhất với sức khỏe. Ảnh minh họa. 

Thời gian đầu, hãy cho trẻ ăn những loại trái cây có lượng đường cao như nhãn, xoài, nho… Sau đó, giảm dần lượng ngọt bằng các loại trái cây có vị ngọt thanh và nhiều nước hơn nhưng dưa hấu, dâu tây, việt quất... Trường hợp trẻ thèm đồ ngọt, cộng với cảm giác đói, phụ huynh hãy kết hợp trái cây trộn cùng sữa chua để tạo cảm giác no, bổ sung dinh dưỡng hiệu quả. Bởi sữa chua chứa nhiều protein nhưng ít calo, khi kết hợp trái cây với sữa chua sẽ có cảm giác no bụng, hạn chế được việc thèm ngọt mà không bị nạp vào người quá nhiều calo.

Dù trái cây mang lại nhiều lợi ích cho trẻ, tuy nhiên không nên lạm dụng vì ăn quá nhiều cũng sẽ nạp nhiều đường vào cơ thể. Không nên cho trẻ uống nước ép hoặc sinh tố trái cây, mà hãy cho ăn trái cây nguyên miếng là tốt nhất. Khi ăn hãy lựa chọn cho bé ăn những loại trái cây theo mùa vì hoa quả vừa rẻ, vừa đảm bảo chất lượng, ít tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Trẻ trong thời kỳ ăn dặm 6 tháng -12 tháng tuổi, nên cho bé ăn khoảng từ 60g-100g trái nghiền trong một ngày. Khi trẻ được 1 đến 2 tuổi mẹ có thể tăng lên mỗi ngày khoảng 100g. Trẻ từ 3 đến 5 tuổi nhu cầu cao hơn từ 150g đến 200g trong ngày.

Ngũ cốc nguyên hạt vừa cung cấp dinh dưỡng tốt cho trẻ, lại giúp trẻ "cai" đồ ngọt hiệu quả. Ảnh minh họa.

Hãy dùng ngũ cốc nguyên hạt thay vì bánh kẹo

Ngũ cốc nguyên hạt dù không có vị ngọt sắc như bánh kẹo, nhưng cũng là đồ ăn vặt giúp trẻ quên đi cảm giác thèm đồ ngọt. Hơn nữa, ngũ cốc nguyên hạt còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, khi chúng cung cấp nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu và chất xơ cho cơ thể. Khi cho trẻ sử dụng nên tránh các loại hạt cứng tròn hoặc quản lý chặt khi trẻ ăn, nhất là với hạt của các loai trái cây vì có thể gây nguy hiểm cho bé khi nghẹn.

Việc ăn ngũ cốc nguyên hạt thường xuyên, ngoài cung cấp các loại chất béo lành mạnh, chúng còn thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn có lợi như Bifidobacteria, Lactobacilli và Bacteroidetes trong ruột. Ăn ngũ cốc nguyên hạt giúp tạo cảm giác no lâu bởi có hàm lượng chất xơ cao và làm giảm cảm giác thèm ăn đồ chứa nhiều đường. Ngoài ra, có thể dùng ngũ cốc nguyên hạt cùng với sữa chua để tạo cảm giác ngon miệng, tốt cho sức khỏe.